صنایع غذایی در 109صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش

صنایع غذایی 

بخش اول :

مقدمه:

به نام خالق هستی که شیر را نوشیدنی گوارا گردانید تا اهل ایمان را عبرتی از قدرت لایزال او باشد و بهشتیان را به نهرهای آن وعده داد تا لذت رضوان خویش را کامل گرداند.

اگرچه این نوشیدنی حیات بخش، منبع غنی از ترکیبات مورد نیاز بدن بوده ودانشمندان هر روز ابعاد تازه ای از اسرار این غذای کامل را کشف و به جوامع ارائه می دهند متاسفانه به دلیل عدم آگاهی مصرف سرانه آن در ایران حدود نصف استانداردهای مطلوب می باشد.

پوکی استخوان –  بیماری خاموش :

زنان هشت برابر بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می شوند:

به اعتقاد محققان، احتمال دچار شدن به پوکی استخوان در موارد زیر بیشتر است:

سن بیش از 50 سال، زن بودن، یائسگی، نخوردن یا کم خوردن لبنیات، قرار نگرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، جثه کوچک،پوست روشن،ورزش نکردن،سیگار کشیدن، استفاده دراز مدت از داروهای ضد انعقاد(کوروتون)، داشتن افراد مبتلا به پوکی استخوان در میان خویشاوندان، استفاده از غذاهای پر نمک،نوشیدن الکل و قهوه زیاد و بعضی از اختلالات هورمونی مانند پرکاری تیروئید و کم کاری غدد جنسی.

درپوکی استخوان ، استخوان ها به شدت شکننده می شوند و ممکن است با ضربه های کوچک و حتی خود به خود بشکنند،کلسیم در این میان برای بازسازی و استحکام استخوان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر کلسیم بدن کافی نباشد استخوان پوک و شکننده می شود. پوکی استخوان علامتی ندارد. یک نکته بازدارنده در جهت اطلاع از این بیماری این است که معمولا شخص بعد از شکستگی به وجود آن پی می برد. در بعضی از افراد پوکی استخوان به صورت خمیدگی ستون فقرات بروز می کند. بهترین روش تشخیص پوکی استخوان سنجش تراکم استخوانی (رانسیتو متری) است که  با نظر پزشک صورت می گیرد.

پوکی استخوان به راحتی قابل پیش گیری است : ورزش و فعالیت بدنی، عدم مصرف سیگار، روزانه حداقل ده دقیقه در معرض نور خورشید قرار گرفتن و از همه مهمتر استفاده از مواد حاوی کلسیم به ویژه لبنیات از مهم ترین عوامل مؤثر در پیش گیری از این بیماری پر هزینه است.

نیاز به کلسیم در سنین مختلف متفاوت است. در نوجوانی ، بارداری و دوران شیردهی این نیاز با خوردن 3 الی 4 لیوان شیر و ماست در هر روز تامین            می شود. از لحاظ میزان کلسیم یک لیوان شیر معادل یک لیوان ماست و برابر 45 الی 60 گرم پنیر(اندازه دو قوطی کبریت) است. پژوهشگران به تازگی دریافته اند یک فنجان ماست 35 درصد بیشتر از یک فنجان شیر کلسیم دارد.                   

1-  شیر مایع سفید رنگی است که در اثر دوشش حیوانات شیرده سالم به دستمی آید. رنگ شیر در حالت طبیعی سفید کدر است که در صورت بالا بودن چربی آن کمی زردرنگ شده و در اثر گرفتن چربی یا افزودن آب به آن کمی به سمت آبی میل می کند، که البته عوامل دیگری نظیر نوع تغذیه ، فصل و... نیز تا حدی در این امر مؤثر می باشد. بو و طعم شیر نیز در اثر تماس با ظروف کثیف یا تغذیه نا مناسب حیوانی و یا فسادهای میکروبی و شیمیایی می تواند تغییر کند.

در میان غذاهای مختلف که روزانه به مصرف انسان می رسند  بدون شک شیر مناسب ترین و متعادل ترین ترکیب را دارا می باشد و به همین دلیل است که معمولا شیر را غذای کامل می نامند. شیر هر یک از پستانداران بهترین غذا برای نوزاد همان پستاندار می باشد و عملا نمی توان هیچ غذایی را جانشین آن قرار داد . بررسی ها نشان می دهد که طولانی ترین عمرها در اکثر کشورهایی دیده می شود که مقدار مصرف روزانه شیر مردم آن زیاد است. ترکیب شیر تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله نژاد، فصل، تغذیه و ... تغییر می کند .

در خصوص ارزش تغذیه ای شیر نکته حائز اهمیت آن است که علاوه بر بالا بودن مقدار مواد مغذی در شیر، کیفیت این ترکیبات نیز به گونه ای است که به بهترین وجه ممکن مورد استفاده بدن قرار می گیرد. به عنوان مثال ضریب هضم چربی شیر 100 درصد می باشد و پروتئین های شیر نیز دارای ضریب هضم 95 تا 98 درصد بوده و تمامی اسیدهای آمینه مورد نیاز بدن را تامین می نمایند. هم چنین شیر منبع اصلی کلسیم و فسفر در رژیم غذایی است و در صورت حذف لبنیات از رژیم غذایی ، برای جبران کمبود این دو ترکیب لازم است که مقادیر زیادی سبزیجات و میوه جات استفاده شود، از بین املاح، مقدار آهن در شیر کم است و لازم است که در نوزادانی که منحصرا با شیر تغذیه می نمایند، این کمبود جبران شود. از نظر ویتامین ها نیز شیر حاوی مقادیر قابل توجهی از انواع ویتامین ها به ویژه ویتامین های (A) و گروه (B) بوده و می تواند درصد قابل توجهی از نیاز روزانه را بر طرف سازد.

قند موجود در شیر ، لاکتوز نام دارد که بعضی از بزرگسالان قادر به هضم آن نبوده و در نتیجه در هنگام مصرف شیر دچار عوارضی نظیر نفخ ، دلپیچه و اسهال        می گردند. چنین افرادی یا باید مقادیر کم شیر را با فواصل زمانی مصرف نمایند و یا از فرآورده هایی نظیر پنیر و ماست که دارای لاکتوز کمی می باشند استفاده کنند.

نکته مهم در خصوص شیر آن است که بالابودن میزان مواد مغذی در آن باعث       می شود که شیر به عنوان یک محیط مناسب و ایده آل جهت رشد و فعالیت انواع میکروارگانیزم ها درآید به گونه ای که اگر مدت کوتاهی به حال خود رهاشود،فاسد شده و علاوه بر تغییرترکیبات آن، خطر ایجاد مسمومیت را نیز خواهد داشت.

 

برای جلوگیری از این امر رعایت 2 نکته ضروری است: 

شیر از ابتدای دوشش تا هنگام مصرف باید در دماهای پائین نگهداری شود، هرچه دمای نگهداری شیربالاتر باشد سرعت رشد و فعالیت باکتری ها نیز بالاتر رفته و در نتیجه شیر زودتر فاسد می شود. حتی بعد از پاستوریزاسیون یا جوشاندن نیز لازم است که شیر در یخچال نگهداری شود.

باید توجه داشت که کاهش دمای شیر فقط سرعت فعالیت باکتری ها را کم می کند ولی قادر به از بین بردن آنها نیست بنابراین لازم است که با استفاده از حرارت تمامی میکروب های بیماری زا و حداکثر میکروبهای غیر بیماری زای شیر را از بین می برد.

  بخش دوم :

کلیات در رابطه با شرکت :

کارخانه فرآورده های لبنی کلات( لبنوش) سهامی خاص یکی از مراکز تولید         مهم ترین مواد غذایی در کشور می باشد. این کارخانه و سایر کارخانجات تولید کننده محصولات لبنی در استان خراسان زیر نظر مستقیم شرکت تعاونی تولید کنندگان فرآورده های لبنی پاستوریزه خراسان قرار دارد. شرکت تعاونی تولید کنندگان محصولات لبنی در سال 71 با همکاری جهاد کشاورزی و اداره کل تعاون استان خراسان جهت ارائه خدمت به واحد های فرآوری لبنیات پاستوریزه و تامین نیاز آن ها و فروش تولیداتشان تشکیل گردید و هم  اکنون 45 کارخانه را در استان خراسان تحت پوشش خود دارد.

  خلاصه فعالیت های تعاونی:

1) تهیه و تامین مواد اولیه مورد نیاز اعضاء

2) تهیه ماشین آلات وتجهیزات مورد نیاز واحدهای  تولیدی از داخل و خارج کشور.

3) برگزاری سمینارهای علمی، تخصصی و کلاس های آموزشی جهت ارتقای علمی .         4) فنی مسئولین کنترل کیفیت واحدهای تحت پوشش در داخل یا خارج از کشور.

5)ارائه خدمات مشاوره ای به واحد های در حال تاسیس و بهره برداری.

6)پذیرش عاملیت توزیع پنیریارانه ای در استان خراسان.

7)پیگیری جهت تحویل 30/0 از علوفه تخصیصی به استان، به منظور تحویل به دامداران طرف قرارداد کارخانجات.

8) احداث و اداره کارخانه تولید ظروف یکبار مصرف و بسته بندی کره در اوزان 10 تا 25 گرمی باسرمایه گذاری بالغ بر 3000000000 ریال با همکاری سیستم بانکی.

9) کمک به توزیع شیر یارانه ای و شیر مدارس.

10) ایجاد فروشگاههای عرضه مستقیم کالا به منظور فروش محصولات لبنی پاستوریزه تولیدی اعضا.

بخش   سوم

آزمایشگاه:

آزمایش جهت خرید شیر:

اول هر روز که شیر خام توسط فروشندگان شیر به کارخانه تحویل می شود قبل از هر فعالیتی ابتدا آزمایشگاه وظایف خودش را به ترتیب زیر انجام می دهد.

قیمت شیر فروشندگان بر اساس اسیدیته شیر، دانسیته، دما  و درصدچربی سنجیده    می شود.

اگر اسیدیته بالای 18 باشد شیر درجه 2 است و اگر اسیدیته بین 18 و 16 باشد شیر درجه 1 خواهد بود. اگر اسیدیته شیر بالای 18 باشد هر کیلوگرم شیر 1500 ریال واگر اسیدیته شیر بالای 18 باشد قیمت هر کیلوگرم شیر 2000 ریال خواهد بود.

دستگاه لاکتوزاسکن 8 فاکتور از شیر را آزمایش می کند:ابتدا مقداری شیر را خوب هم می زنند سپس شیر داخل لوله آزمایش دستگاه ریخته می شود. دانسیته طبیعی،درصد آب،درصد چربی، ماده خشک،پروتئین،دما و... توسط این دستگاه سنجیده می شود. دانسیته طبیعی باید بین 028/1 تا 031/1 درصد استاندارد باشد. اگر دانسیته پایین تر از این رنج استاندارد باشد مشخص می گردد که فروشنده به شیر آب اضافه کرده است و اگر بالاتر از این رنج استاندارد باشد، احتمالا چربی شیر توسط فروشنده گرفته شده است. درصد چربی شیر به طور طبیعی باید بین 2/3 یا 4/3 درصد باشد.

برای سنجیدن درصد چربی می توان از بطری مترهم استفاده کرد:

ابتدا داخل بطری متر 10 سی سی اسید سولفوریک ریخته می شود به اضافه 11 سی سی شیر و یک سی سی الکل آمیلیک . بعد از این که این مایع خوب حل شد آن را داخل دستگاه سانتی فیوز قرار داده و بعد از 5 دقیقه چرخش در دور ثابتی چربی شیر جدا شده و بالای اسید و آب قرار می گیرد و درصد چربی با توجه به شماره ای که بطری متر اعلام می کند شناسایی می شود.

روش دوم برای سنجیدن دانسیته( روش ژربر) :

از دستگاه لاکتوز دانسیمتر استفاده می شود داخل مزور*** شیر و دانسیمتر را داخل مزور معلق کرده درصد دانسیته پس از معلق شدن دانسیمتر داخل مزور نشان داده می شود.

روش اندازه گیری اسیدیته شیر(ترشی شیر):

داخل شیر 10 سی سی شیر ریخته خوب آن را هم می زنند سپس " منول چتال این " را به آن اضافه می کنند. سپس « سود » را قطره قطره به مایه می افزایند، و قتی شیر تغییر رنگ داد و به صورتی کم رنگ تبدیل نشد مقدار سود مصرفی را در 9 ضرب می کنند و اسیدیته شیر به دست می آید.

بعد از اینکه نتایج آزمایش های انجام شده روی شیر به تائید سرپرست آزمایشگاه رسید به دست مسئول خرید می رسد و مسئول خرید با تایید و یا اجازه مدیر عامل اقدام به خرید اصلی ترین ماده خام کارخانه می نماید.

آنچه گفته شد آزمایشاتی است که برای خرید شیر انجام می شود اما مهندسین آزمایشگاه وظایف دیگری را هم بر عهده دارند که به اختصار در ذیل آمده است:

آزمایش کنترل کیفی و کمی کلیه محصولات:

قبل از تولید، حین تولید و بعد از تولید کلیه مواد و محصولات آزمایش و کنترل      می شود تا از حد مطلوب و فرمول مربوط گذر نکند و همه مراحل براساس استانداردها انجام می شود.

آزمایش کنترل کیفیت برای تمامی محصولات انجام می شود. مهم ترین آزمایشاتی که انجام می شود به صورت زیر است:

آزمایش اسیدیته برای دوغ و ماست انجام می شود.

برای تولید خامه شیرین شده آزمایش اسیدیته میزان چربی صورت می گیرد.

مهم ترین آزمایش برای پنیر پیتزا آزمایش میزان ماده خشک، رطوبت، کلیفرم و..    می باشد.

این دایره درخواست های خرید مواد مستقیم و غیر مستقیم و ماشین آلات را دریافت می کند. سفارشات را خریداری می نماید. خرید فقط به خط تولید بستگی ندارد و کلیه سفارشات خرید توسط این دایره انجام می شود.

 

دوایر تولیدی (خطوط تولید):

مراحل پاستوریزاسیون شیر:

ابتدا شیر از مرکز جمع آوری به وسیله تانکرهای 3 جداره استیل که دارای سردکن های مجهز می باشد از مرکز جمع آوری بارگیری و به مقصد کارخانه حمل می شود. سپس در ابتدای ورود شیر ، مسئول کنترل کیفیت (آزمایشگاه) که حداقل دارای مدرک کارشناس صنایع غذایی می باشد از شیر ورودی نمونه گیری کرده و 8 فاکتور مهم از شیر را در طی چند ثانیه آزمایش می کند. از جمله این فاکتورها: اسیدیته ، دانسیته، درصد چربی، پروتئین، ماده خشک ، نقطه انجماد، آب اضافه شده به شیر و ... می باشد. چنانچه این فاکتورها دارای استانداردهای لازم و مطلوب بوده باشد دستور تخلیه شیر صادر می شود. پس از نقلیه شیر به وسیله دستگاه های تمام استیل شیر از دستگاه *** فایر عبور کرده اجسام غیر قابل دید چشمی از شیر خارج شده و به تانکرهای ذخیره قبل از خط تولید **** می شود. شیر به مرور زمان به دستگاه پاستوریزاتور و از آن جا  جهت جدا سازی چربی شیر به دستگاه سپراتور منتقل می شود . بعد از این عمل مرحله  پاستوریزه کردن شیر به اتمام     می رسد و جهت تولید محصولات کارخانه از جمله انواع پنیر،پنیر سفید،پنیر پیتزا، پنیر ورقه ای ، پنیر رنده ای ، دوغ، خامه قنادی شیرین شده ، خامه صبحانه ، کره، کشک مایع، انواع ماست ، ماست خامه ای و ماست کم چرب آماده می باشد. بنا به دستور و اجازه مدیر داخلی کارخانه شیر به خطوط تولید انتقال می یابد.

این متن فقط قسمتی از صنایع غذایی  می باشد

جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید